May 28, 2010

मनका कुरा

वास्तवमा निबन्ध, लेख्छु र सङ्ग्रह बनाएर प्रकाशित गर्छु भन्ने सोच उषाकालीन मेरो साहित्य लेखनमा उदय भएकै थिएन । मेरो सीमित सोचाइको घेरामा निबन्धसङग्ररूपी विराट महासागरले आकार नै लिएको थिएन । सबै सोचेको कुरा हुन्छ भन्ने छैन र सबै नसोचेका कुरा हुँदैनन भन्ने सिद्धान्त सबैको जीवनमा लागु हुन्छ भन्ने कुरा म मान्छु । यो जडसूत्र जन्मनुको मुख्य कारणचाहिँ मेरो बौद्धिकतामा हुने यान्त्रिक खराबी हो- म भन्छु । जसले गर्दा निबन्धरूपी वायुयान धेरै चोटि उडाउन खोज्दाखोज्दै पनि असफल भएकी थिएँ । यदि कसैले मेरो विषयमा भन्नुपर्दा यही कुरालाई प्रमाणित गरेर देखाउन सक्नुहुन्छ...

महत्त्वपूर्ण सम्पत्ति

उनले आफ्नी आमा पालेकी थिइन् । चारभाइ छोरामध्ये कसैसँग अटाउन सकेकी थिइनन् उनकी आमा । कुनै समय उनकी आमाको विचार यसरी सार्वजनिक भएको थियो– ‘मैले किन अंश भाग लिनु र ? सबै छोराहरूले बाँडून् । म एउटी आमालाई कुनै न कुनै छोराले एक छाक खान र लाउन त देलान् नि †’ उनकी आमाको इच्छाअनुसार चारै भाइले अंश भाग लिएका थिए । साइँलो छोरो अलिक पढेको र ढिलो बिहे गरेको हुनाले बूढीआमैले साँइलो छोरासँग बस्ने निधो गरेकी थिइन् । साइँला छोरालाई उसको शिक्षाले डो¥यायो जागिरतिर अनि पु¥यायो सहरमा । उसले जागिरे केटी नै बनाएथ्यो जीवनसँगिनी । बूढी आमै पनि छोरालाई पछ्याउँदै पुगेकी...

'सलिजो' लाई सजिलो गरी बुझ्न खोज्दा

आफ्नो रहनसहन , पहिरन, र सस्कृतिभन्दा बेग्लै किसिमको रहनसहन, पहिरन र सस्कृतिलाई मानिस भिन्नै दृष्टिकोणले हेर्ने गर्दछ । त्यसलाई मानिसको सोचाइले सहजै स्वीकार गर्दैन । तदअनुरुप त्यस परम्परालाई मानिस विभिन्न दृष्टिकोण राख्छ र शंका र उपशंकाका झटारो हान्न थाल्दछ । कुनै नौलो परम्परालाई विश्वास गर्नु भनेको पुरानो परम्परालाई तोड्नु हो । कुनै पनि पुरानो विश्वास वा मान्यतालाई भत्काएर नयाँ विश्वास वा मान्यतालाई प्रतिस्थापन गर्दा मानिसहरुलाई एक प्रकारको स्ट्रेश वा तनाव पर्छ भन्ने कुरा दार्शनिकहरू भन्दछन् । यसरी तनाव सिर्जना गरेर नयाँ परम्परालाई साहित्यमार्फत...

बाल विकास– कोठाभित्र र कोठाबाहिर

बालबालिकाको सर्वाङ्गीण विकासका लागि एउटा विद्यालयमा भव्य अन्तक्र्रिया कार्यक्रम भइरहेको थियो । कोठाभित्र बालविकाससम्बन्धी ठूला–ठूला एजेन्डाहरू तयार भइरहेका थिए । बालबालिकाहरूका हकअधिकारदेखि उनीहरूले पाउनुपर्ने न्यूनतम सुविधाका बारेमा चर्काचर्की बहस चलिरहेको थियो । त्यस विद्यालयमा बालविकाससम्बन्धी धेरै लेखहरू लेखेकी र धेरै तालिमहरू प्राप्त गरेकी शिक्षिकाले बालबालिकालाई चौरमा खेल्न लगिन् । खेल्दा बालबालिकाले हल्ला गरे । अन्तक्र्रिया कार्यक्रममा बाधा प¥यो । एकजना वक्ता बालविकास र समाजसेवाको धेरै भाषण गरेर स्वर सुकेको तर कामचाहि“ केही नगरेर हातखुट्टा...

नारी तिमी उठ जाग हेर

नारी तिमी उठ जाग हेर अनि आफूलाई चिन वर्षौ धर्मका ठेकेदारहरूको आगोमा जिउँदै जलाइयौ तिम्रो आयू उनीहरूले कोरिदिए तिम्रो भाग्य उनीहरूले फोरिदिए तर पनि तिमीले एक शब्द बोलिनौ त्यसपछि पनि तिम्रो अस्तित्व समाजले स्वीकारेन तिमीलाई समाजले मानिसको दर्जा दिएन वर्षौ पशुको जीवन बाँच्दै आयौ सामन्तहरूको दास र भोग्या बन्दै आयौ । नारी तिमी उठ जाग हेर अनि आफूलाई चिन । अझै पनि भोग्यको जीवन बाँचिरहेछौ लोमानीका गन्धमा गुम्सिएर ल्याक्मेको प्रशोधनमा भुलेर कति बाँच्छौ अरूका नै लागि सामन्तीहरूको सुनको चुरा र पोतेमा कति अल्झाउँछौ आफ्नो अमूल्य जीवन घरको चार...

'के सारो हाउ .....'

'के सारो हाउ !' यो पूर्वतिरको जनजीवनमा प्राय बोलिने वाक्य हो । यसलाई कतिपयले थेगोको रूपमा पनि प्रयोग गर्छन् । पूर्वमा पनि अझ धरानका मानिसहरूको जनजिब्रोमा सजिलै झुण्डिने वाक्य हो यो । आफूलाई कुनै कुरा चित्र बुझेको छैन भने वा अलिक बढी नै लागेको छ वा नकारात्मक भावाना पोख्नुपर्यो भने अलिक स्ट्रेस दिएर यो वाक्य बोलिन्छ - 'के सारो हाउ...।' जब म घर पुग्छु साथीहरू सँगको भेटघाटमा हराउँछु अनि यो ध्वनि श्रवण गर्न बाध्य हुन्छ ।'के सारो हाउ... फोनसोन पनि छैन । 'के सारो हाउ...˜ माया मारेको ।' मलाई भन्न मन लाग्छ 'हो साथी जीवन सारो नै रहेछ । ओखर भन्दा पनि सारो...

प्रिये आज एसएमएस गरिन्

प्रिये आज एसएमएस गरिन् किनभने तिम्रो सम्झनाको उपवासमा बसेकी छु । उपवासको भोक मेटाउन कविताको फलाहार लिइरहेकी छु । हामी धेरै हरायौ एसएमएसमा, फोनमा, च्याटमा र पत्रहरूमा हामी कहिले आकृतिविहीन भएर हरायौ हामी कहिले रङ्गविहीन भएर हरायौ हामी कहिले संवादविहीन भएर हरायौ हामीले आफूले आफूलाई चिन्न नसकिने गरेर हरायौ त्यसैले प्रिये आज एसएमएस गरिन् प्रिये आज एसएमएस गरिन् किनभने तिम्रो सम्झना उत्तरआधुनिककालको गुफामा गुप्तवास बसेको छ । विज्ञानको युग, साइवरको युग एक्काइसौँ शताब्दीको युग तर पनि भावनाहरू किन यसरी मुक्तवास खोज्छन् फोनले तिर्सना किन मेट्दैन...

मेरो बारेमा

मलाई पछ्याउनेहरु

फेसबुक शुभेच्छुक

भिजिटर म्याप

अन्तरवार्ता सुन्नुहोस्

खसखस डटकमले लिएको अन्तवार्ता सुन्नुहोस् । Click Here!! (Listen Live) यो अन्तवार्तालाई आफ्नो Computer मा Save गर्न चाहनुहुन्छ भने Right Click गरी Save... भन्ने Opptions मा Click गर्नुहोस् । यदि तपाई Mozilla Firefox, Google Chrome, Internet Explorer, Apple Safari चलाउँदै हुनुहुन्छ भने क्रमश: Save Link As.., गर्नुहोस् ।